Η Εκκλησία απέναντι στις προλήψεις

Δεισιδαιμονίες και προλήψεις

Ζούμε σε μία εποχή όπου η επιστήμη γνώρισε μιάν εκπληκτική πρόοδο. Ανακαλύψεις και κατακτήσεις που πριν από δύο-τρείς αιώνες φαίνονταν αδιανόητες και κινούνταν στη σφαίρα της φαντασίας, έγιναν πραγματικότητα. Η ζωή των ανθρώπων άλλαξε σε σημαντικό βαθμό.

Κι ενώ θα περίμενε κανείς η πρόοδος αυτή να οδηγούσε στην απελευθέρωση του ανθρώπου από τις προλήψεις, δεισιδαιμονίες, θρησκοληψίες, πρωτογονισμούς του παρελθόντος, η κατάσταση δεν φαίνεται να άλλαξε σημαντικά. Ο σύγχρονος άνθρωπος, καυχιέται για τις κατακτήσεις του, αλλά και παραμένει δέσμιος των πρωτόγονων καταβολών του. Οι πρωτόγονες προλήψεις και δεισιδαιμονίες βασανίζουν και καταταλαιπωρούν τον άνθρωπο. Σε κάθε του βήμα διαβλέπει κινδύνους, ταλαιπωρίες, αποτυχίες, ασθένειες, θανάτους, με αποτέλεσμα να χάνει την ειρήνη του. Και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι νομίζει πως όλα αυτά είναι μέσα στον χώρο της πίστης! Έλεγε κάποτε ένα σημαίνον πρόσωπο της Ελληνικής κοινωνίας, με διεθνή εμβέλεια: «Εγώ είμαι πολύ θρήσκος άνθρωπος. Να φανταστείτε ότι ποτέ δεν αρχίζω κάποια εργασία, ημέρα Τρίτη!» Η άγνοια και η σύγχυση είναι προφανής.

Οι θρησκείες στην Κίνα—ο Ταοϊσμός και ο Βουδισμός from ΠΕ 01
ΠΗΓΗ: http://www.slideshare.net/samakos/ss-34032498

Βαβυλώνια αιχμαλωσία β΄προφήτης Ιεζεκιήλ from desphan
ΠΗΓΗ: http://www.slideshare.net/desphan/ss-45627038

Είναι η θρησκεία ιδιωτική υπόθεση;

Νικόλαος Κόιος - Διευθυντής Σύνταξης Πεμπτουσίας
Στις δυτικές κοινωνίες, από τα χρόνια του Διαφωτισμού και εντεύθεν, έγινε εκτενής λόγος για τη θέση της θρησκείας και ιδιαίτερα των εκκλησιών στο δημόσιο βίο. Οι ακρότητες των έντονων παρεμβάσεων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στο πολιτικό πεδίο, κατά τις οποίες εκδηλώθηκε μια επίμονη απαίτηση συμμετοχής στην κοσμική εξουσία, εμπέδωσαν ένα κοινό αίσθημα ανάγκης περιορισμού της εκκλησιαστικής παρουσίας από τα δημόσια πράγματα. Η θρησκεία θεωρήθηκε πλέον σαν μία εντελώς ιδιωτική υπόθεση, η οποία δεν έχει θέση και λόγο στην κοινωνική ζωή. Σε αυτό συνηγόρησαν και η αποθέωση του ατόμου από την φιλοσοφία, καθώς και η γενικότερη προτεσταντική διδασκαλία.

Στις μέρες μας ωστόσο φαίνεται να κερδίζει έδαφος μία τάση η οποία ακολουθεί την αντίστροφη πορεία από την παραπάνω. Σύγχρονοι επιφανείς κοσμικοί διανοητές και φιλόσοφοι, όπως ο Jurgen Habermas, εκφράζονται ανοιχτά και εντελώς θετικά για το ρόλο της θρησκείας στα δημόσια πράγματα. Ολοένα και περισσότερο αναγνωρίζεται ότι η θρησκεία παραμένει ένα πολύ σημαντικό συστατικό σε μία κοινωνία και ο ρόλος της μπορεί να γίνει ιδιαίτερα χρήσιμος στην εμβάθυνση της δημοκρατίας.

Η θρησκεία είναι βασικό στοιχείο του πολιτισμού. Οι ρίζες και η προοπτική της τη βοηθούν να ανανεώνει το δημοκρατικό πολίτευμα, να προάγει την αλληλεγγύη και τη δικαιοσύνη, να διδάσκει το σεβασμό στην ανθρώπινη ύπαρξη, να συντελεί στην αποφυγή των ανθρώπινων συγκρούσεων και της καχυποψίας προς το διαφορετικό.

Ο ορθός λόγος από μόνος του μπορεί να οδηγήσει στην αποξένωση των ανθρώπων και τελικά στην βαρβαρότητα όταν καταστεί αποκλειστικά χρησιμοθηρικό εργαλείο.

Οι πρωτοποριακοί λόγοι του αγ. Γρηγορίου Θεολόγου για τη γυναίκα

Ευαγόρας Μαχαιρά

Γρηγόριος ο Θεολόγος

Ο σήμερα τιμώμενος άγ. Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, στον οποίο η Εκκλησία απέδωσε τον ιδιαίτερο τίτλο “Θεολόγος”, υπήρξε εκτός των άλλων ένας φλογερός υπέρμαχος της κοινωνικής δικαιοσύνης, ειδικά στο ζήτημα της αδικίας που υφίστανται οι γυναίκες, αλλά και στο πρόβλημα της δουλείας. Για το δεύτερο, λ.χ., θεωρούσε πως η δουλεία είναι μία εξοργιστική παρά φύση κατάσταση, όπου οι άνθρωποι βάζουν πάνω από τον Θεό τη δική τους εξουσία, και ταιριάζει μόνο στα χωρίς λογική ζώα.

Στο ζήτημα ειδικά της κοινωνικής καταπίεσης των γυναικών, η διδασκαλία του είναι πολύπλευρη και εντυπωσιακή. Τουλάχιστον δεκαπέντε αιώνες (!) πριν από τα κηρύγματα του 19ου αιώνα για τα γυναικεία δικαιώματα, ο μεγάλος Καππαδόκης ιεράρχης κατήγγειλε ευθέως και ευθαρσώς τη συστηματική αδικία που προέβλεπαν οι κοινωνικοί νόμοι για το μισό του πληθυσμού. Με τους λόγους του, μάλιστα, ανατρέπει την κρατούσα άποψη, που θεωρεί την άδικη νομοθεσία σαν προϊόν της θείας βούλησης και επισημαίνει πως η Δικαιοσύνη του Θεού απαιτεί την ισότητα όλων των πλασμάτων Του.

Ας δούμε όμως τους πιο αντιπροσωπευτικούς από αυτούς τους λόγους του:

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

Η καθιέρωση της εορτής, το νόημά της και ο Μεγάλος Αγιασμός.

Με την εορτή των Θεοφανείων ολοκληρώνεται ένας πλούσιος λατρευτικός κύκλος που η Εκκλησία μας τον ονόμασε «Άγιο Δωδεκαήμερο». Τα γεγονότα που εορτάζονται είναι η κατά σάρκα Γέννηση (25 Δεκεμβρίου), η Περιτομή (1 Ιανουαρίου) και η Βάπτιση (6 Ιανουαρίου) του Χριστού (Ματθ. 2^ο και 3^ο κεφ.)

Αρχικά οι γιορτές του Δωδεκαημέρου ήταν μία, τα Θεοφάνεια, η οποία είναι η παλαιότερη Δεσποτική εορτή και από τον 4^ο αιώνα αρχίζουν και υπάρχουν περιπτώσεις χωριστού εορτασμού των εορτών  Χριστουγέννων και των Θεοφανείων όπως μας πληροφορούν ο Μ. Βασίλειος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος. Για τις εορτές και τις λατρευτικές τελετές των εορτών των δύο πρώτων αιώνων και για τον λόγο και τον ορισμό σε συγκεκριμένη ημέρα των εορτών μας πληροφορούν ο Ιγνάτιος Αντιοχείας, ο Κλήμης Ρώμης και άλλοι χριστιανοί συγγραφείς του 2^ου και 3^ου αιώνα. Σ’ αυτά, λοιπόν, τα κείμενα φαίνεται ότι οι Χριστιανοί γιόρτασαν την ίδια μέρα Χριστούγεννα και Θεοφάνεια καλύπτοντας, κυρίως, τρεις γιορτές που είναι α) η φανέρωση του Θεού ως βρέφους στους ανθρώπους γενικά, β) η φανέρωση του Θεού στους Μάγους ειδικά και γ) η φανέρωση της Αγίας Τριάδος στον Ιορδάνη.

 Από τον 4^ο αιώνα όμως και μετά η Εκκλησία αποφασίζει να χωρισθούν οι εορτές για να δώσει θρησκευτικό και σωτηριολογικό περιεχόμενο και να αντιταχθεί στις δυο μεγάλες ειδωλολατρικές που ήταν στην μεν Δύση ο Θεός-Ήλιος στην δε Ανατολή οι Επιφάνειες. Η προέλευση, πιθανότατα, είναι εξωβιβλική: είναι γνωστό, ότι αιγύπτιοι λάτρεις ενός μυστηριακού θρησκεύματος εόρταζαν την εμφάνιση του Χρόνου ή Κρόνου μέσα από τα νερά του Νείλου στις 6 Ιανουαρίου. Αυτή ήταν μια από τις πολλές ειδωλολατρικές «Επιφάνειες». Είναι φανερό ότι οι Χριστιανοί ξεκίνησαν στην Αίγυπτο να δίνουν τη δική τους απάντηση για το ποια είναι η πραγματική «Επιφάνεια» του Θεού μέσα από τα νερά: αυτή του βαπτιζομένου Ιησού. Με το παράδειγμά Του και την εντολή Του αργότερα για βάπτιση των πιστευόντων όχι μόνο πλέον «εν ύδατι» (όπως στην θρησκευτική πρακτική πολλών ανατολικομεσογειακών θρησκειών, όπου το λιγοστό νερό θεωρείται πάντα θεόσταλτο καθαρτήριο), αλλά και «εν Πνεύματι», ο Χριστός αναδείκνυε τη μοναδική ιστορική «Επιφάνεια» του Θεού σε μια ιστορία ευθύγραμμη, που δεν επαναλαμβάνεται. Αντίθετα, η «Επιφάνεια» των νερών ή του θεού-Ηλίου (solis invicti) στη Δύση, κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ήταν η αποθέωση της κυκλικής φυσικής ροής του κόσμου.

Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε